Γράφει ο Αντιστράτηγος (ε.α.) Αντώνης Βασιλείου*.
Πολλοί λόγοι έχουν δοθεί για τον δισταγμό του Βερολίνου. Αλλά η απλούστερη εξήγηση τυχαίνει να είναι και η αρκετά κατανοητή. Η γερμανική κυβέρνηση αγωνιά για την επιτάχυνση της επέκτασης του πολέμου, η οποία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια της ίδιας της Γερμανίας.
Εκ πρώτης όψεως, αυτό μπορεί να φαίνεται σαν μια αδύναμη δικαιολογία για την απαγόρευση της μεταφοράς των πολύκροτων αρμάτων μάχης Leopard 2 στις πολιορκημένες δυνάμεις της Ουκρανίας. Εξάλλου, τα δυτικά έθνη έχουν ήδη στείλει θανατηφόρα βοήθεια αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία, από εκτοξευτές πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς έως συστήματα αεράμυνας.
Τον περασμένο μήνα, ανακοινώθηκε ότι τα συστήματα πυραύλων Patriot, κατασκευής ΗΠΑ, βρίσκονται στο δρόμο. Μέχρι στιγμής, καμία από αυτές τις αποστολές όπλων δεν έχει προκαλέσει άμεση επίθεση σε μέλος του ΝΑΤΟ. Γιατί η αποστολή τανκς γερμανικής κατασκευής θα ήταν διαφορετική;
Δεν είναι τώρα δυνατόν να πούμε με σιγουριά ότι οι απειλές της Ρωσίας κατά των μελών του ΝΑΤΟ δεν είναι παρά μπλόφα και κομπασμός;
Ακόμα κι αν το Βερολίνο δεν θέλει να μειώσει τον δικό του στόλο Leopard 2, ποιος κίνδυνος υπάρχει να εξουσιοδοτήσει την Πολωνία ή κάποιον άλλο σύμμαχο του ΝΑΤΟ να στείλει άρματα μάχης, τα οποία είναι εμφανώς πρόθυμοι να διαθέσουν;
Όλα αυτά είναι δίκαια ερωτήματα. Πρώτον, ωστόσο, πρέπει να αναγνωριστεί ότι η Γερμανία δεν είναι η μόνη δυτική δύναμη που πιστεύει ότι η βοήθεια προς την Ουκρανία πρέπει να έχει όρια. Κανείς δεν υποστηρίζει σοβαρά, για παράδειγμα, ότι οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ πρέπει να σταλούν στη μάχη εναντίον της Ρωσίας. Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ έχουν απορρίψει σταθερά απερίσκεπτες προτάσεις όπως η κήρυξη ζώνης απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την Ουκρανία ή ο αποκλεισμός ρωσικών λιμανιών. Στις αρχές του πολέμου, πολλά αναφέρθηκαν για τη συλλογική απροθυμία της Δύσης να στείλει μαχητικά αεροσκάφη στην Ουκρανία.
Αντίθετα, είναι κοινώς αντιληπτό ότι υπάρχει μια γραμμή που, αν ξεπεραστεί, θα έφερνε το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία σε μια καταστροφική άμεση σύγκρουση. Όλοι συμφωνούν, ότι αυτή η γραμμή δεν πρέπει ποτέ να ξεπεραστεί, μια ευθύνη που βαρύνει κάθε δυτικό ηγέτη.
Το πρόβλημα, φυσικά, είναι ότι κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα πού χαράχθηκε αυτή η θεωρητική γραμμή. Το Leopard 2 θα διέσχιζε αυτή τη γραμμή; Σίγουρα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν μπορεί να είναι αξιόπιστος σε αυτό το σημείο. Αντίθετα, απαιτούνται σοβαρές εικασίες για να γνωρίζουμε τι θα θεωρούσαν πράγματι οι Ρώσοι ηγέτες ως αφόρητη απειλή για την εθνική τους ασφάλεια.
Σίγουρα, είναι απολύτως πιθανό το Βερολίνο να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν θα προκύψει τίποτα κατακλυσμικό εάν επιτρέψει στην Ουκρανία να εφοδιαστεί με άρματα μάχης Leopard 2. Οι μονάδες αρμάτων θα μπορούσαν να εμπλακούν σε δράση εναντίον των ρωσικών δυνάμεων εντός των επομένων μηνών. Φαίνεται ότι η στρατηγική του ΝΑΤΟ είναι να κλιμακώσει σταδιακά την υποστήριξή του προς την Ουκρανία με την ελπίδα να πείσει τελικά τη Μόσχα ότι η νίκη είναι αδύνατη. Η αποστολή μονάδων Leopard 2 θα μπορούσε να είναι μέρος αυτής της σταδιακά κλιμακούμενης πίεσης.
Το θέμα, ωστόσο, είναι ότι η γερμανική κυβέρνηση είναι εύλογο να προχωρήσει με σύνεση. Ενώ ορισμένοι επικριτές μπορεί να είναι απογοητευμένοι με την επιμονή του Βερολίνου σε μια αργή και πολυμερή προσέγγιση, η επιθυμία να αποφευχθεί μια ευρύτερη πυρκαγιά και το άγχος για τον αποκλεισμό για αντίποινα, θα πρέπει να είναι εύκολα κατανοητή. Αυτές είναι ορθολογικές απαντήσεις σε ένα σοβαρό περιβάλλον ασφάλειας.
Εκείνοι που εκφράζουν την αγανάκτηση για τις υπονοούμενες απειλές της Ρωσίας για αντίποινα θα πρέπει επίσης να εξετάσουν τα χειρότερα σενάρια. Τι θα συμβεί αν, κάποια στιγμή, ο Πούτιν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το ΝΑΤΟ πιέζει για την ολοκληρωτική ήττα και την απομάκρυνσή του από την εξουσία, ίσως ακόμη και τη διάλυση της Ρωσίας; Τι κι αν η εμφάνιση δεκάδων γερμανικών αρμάτων μάχης στο πεδίο της μάχης είναι ο καταλύτης για μια τέτοια συνειδητοποίηση;
Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό. Εάν ο Πούτιν δεν βλέπει καμία πιθανότητα να διασφαλίσει τους πολιτικούς του στόχους μέσω της εφαρμογής συμβατικής δύναμης, θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα στην Ουκρανία, να διατάξει μεγάλες ή μικρές στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον ενός μέλους του ΝΑΤΟ ή να εμπλακεί σε τακτικές σαλαμοποίησης που έχουν σχεδιαστεί για να δολώσουν τις δυτικές δυνάμεις, ότι είναι μία από αυτές που προκάλεσαν τον ολοκληρωτικό πόλεμο.
Φυσικά, η πιθανότητα σύγκρουσης Ρωσίας-ΝΑΤΟ παραμένει χαμηλή. Η Ρωσία έχει ισχυρά κίνητρα για να αποφύγει τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά οι Γερμανοί ηγέτες μπορούν να συγχωρεθούν που σκέφτονται τη μοίρα της χώρας τους, αν συνέβαινε το αδιανόητο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν περισσότερα αμερικανικά στρατεύματα στη Γερμανία από οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό έθνος και ότι τα αμερικανικά πυρηνικά όπλα στεγάζονται στην αεροπορική βάση Büchel, δυτικά της Φρανκφούρτης. Αυτές οι βάσεις, τα όπλα και οι σχηματισμοί στρατευμάτων, για να μην αναφέρουμε τα γερμανικά εργοστάσια και πόλεις, θα ήταν ψηλά στη λίστα των στόχων για τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς της Ρωσίας σε περίπτωση πολέμου ΝΑΤΟ-Ρωσίας.
Πράγματι, η Γερμανία μπορεί να θεωρηθεί πολύ περισσότερο σε κίνδυνο επίθεσης και φυσικής καταστροφής από ό,τι ακόμη και η Πολωνία ή η Βαλτική, που είναι πιο κοντά στη Ρωσία αλλά περιέχουν πολύ λιγότερα στρατιωτικά μέσα υψηλής αξίας.
Ούτε πρέπει να αγνοηθεί ότι, για ορισμένους Γερμανούς, η απειλή που θέτει η Ρωσία δεν είναι σχεδόν υποθετική. Τα ρωσικά στρατεύματα κατέλαβαν τμήματα της Ανατολικής Γερμανίας για σχεδόν σαράντα χρόνια από το 1945 έως το 1994. Πριν από αυτό, η Γερμανία πολέμησε εναντίον της Ρωσίας και στους δύο παγκόσμιους πολέμους, συγκρούσεις φρικτής έκτασης και έντασης. Σήμερα, η Ρωσία είναι μια πολύ πιο αδύναμη δύναμη μετά από 12 μήνες ματωμένου τέλματος. Αλλά θα είναι πάντα ένα έθνος ικανό να ρίξει μια μεγάλη σκιά στη γερμανική ασφάλεια.
Κανείς δεν πρέπει να αμφιβάλλει ότι οι ηγέτες της Γερμανίας θέλουν να δουν τη Ρωσία ηττημένη, την Ουκρανία απελευθερωμένη και την Ευρώπη ολόκληρη και ελεύθερη. Αλλά δεν πρέπει να εκπλήσσεται κανείς που το Βερολίνο μερικές φορές βλέπει την κατάσταση στην Ανατολική Ευρώπη διαφορετικά από τη Βαρσοβία ή το Λονδίνο.
Με πληροφορίες από 19fortyfive.com
* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ (www.antoniosvasileiou.gr).