Επιστολή προς τον ΟΗΕ κατέθεσε την 17η Νοε. 2022 η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδος η οποία αναρτήθηκε την 23 Νοε. 2022 στον ιστότοπο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και αναφέρεται στο προσφάτως υπογραφέν τουρκολιβυκό μνημόνιο την 3 Οκτ. 2022.
Παρατίθεται το κείμενο της επιστολής σε μετάφραση Αντώνη Βασιλείου:
«Επιστολή της 17ης Νοεμβρίου 2022 του Μόνιμου Αντιπροσώπου της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ.
Η Ελλάδα θα ήθελε να θέσει υπόψη σας ένα θέμα με πιθανές σοβαρές συνέπειες για την περιφερειακή σταθερότητα στη Μεσόγειο. Αναφέρομαι στο «Μνημόνιο Συνεννόησης μεταξύ της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας-Κράτους της Λιβύης για τη συνεργασία στον τομέα των υδρογονανθράκων», που υπογράφηκε στις 3 Οκτωβρίου 2022.
Η Ελλάδα αντιτίθεται και διαμαρτύρεται έντονα για τη σύναψη του προαναφερθέντος Μνημονίου, στο βαθμό που επιχειρεί οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση εφαρμογή του «Μνημονίου Συνεννόησης του 2019 μεταξύ της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας-Κράτους της Λιβύης για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο», η οποία συνήφθη κατά πλήρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και κατά κατάφωρη περιφρόνηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας καθώς και άλλων παράκτιων κρατών βάσει του δικαίου της θάλασσας. Η Ελλάδα επαναλαμβάνει τη θέση της, όπως εκτίθεται στην επιστολή μου προς εσάς της 9ης Δεκεμβρίου 2019, που επισυνάπτεται στην επιστολή μου της 14ης Φεβρουαρίου 2020 (A/74/706), σύμφωνα με την οποία το Μνημόνιο του 2019 είναι άκυρο και δεν παράγει κανένα νομικό αποτέλεσμα. Η ελληνική αυτή θέση κοινοποιήθηκε επίσης τόσο στην τουρκική όσο και στη λιβυκή πλευρά με τις προφορικές σημειώσεις Νο. 772/02.04.2020 και Νο. 23321/22.05.2020, αντίστοιχα. Κατά συνέπεια, τυχόν πράξεις ή δραστηριότητες που βασίζονται στο Μνημόνιο του 2019 στερούνται επίσης νομικής βάσης και, επιπλέον, κινδυνεύουν να επιδεινώσουν την ένταση στην περιοχή.
Η Ελλάδα θα ήθελε να υπογραμμίσει ότι οποιαδήποτε ενέργεια κατά την εφαρμογή του Μνημονίου που υπογράφηκε στις 3 Οκτωβρίου 2022 και που προσβάλλει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, συνιστά παραβίαση του διεθνούς δικαίου και σκόπιμη κλιμάκωση που υπονομεύει τη σταθερότητα στην περιοχή.
Ως προς αυτό, η Ελλάδα υπογραμμίζει ότι κατέχει αυτοδικαίως και εξ αρχής (ipso facto και ab initio) κυριαρχικά δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα της, σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, καθώς και κυριαρχικά δικαιώματα και δικαιοδοσία στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της, όπως ορίζονται από τη συμφωνία μεταξύ των Κυβέρνηση της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, σχετικά με την οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης μεταξύ των δύο χωρών, με ημερομηνία 6 Αυγούστου 2020.
Επιπλέον, η σύναψη αυτού του Μνημονίου δεν ανταποκρίνεται στην υποχρέωση που προβλέπεται στον οδικό χάρτη του 2020 για την προπαρασκευαστική φάση μιας συνολικής λύσης, αποτέλεσμα του Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου της Λιβύης υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών, για τη διαχείριση «της εξωτερικής πολιτικής της Λιβύης Κράτος με τρόπο που διατηρεί φιλικές και ειρηνικές σχέσεις με περιφερειακούς και διεθνείς εταίρους σύμφωνα με τους κανόνες καλής γειτονίας και αμοιβαίων συμφερόντων» (άρθρο 6, παρ. 9). Η Ελλάδα απορρίπτει οποιεσδήποτε πράξεις που αψηφούν την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων πράξεων που επιχειρούν να στρεβλώσουν την πολιτική διαδικασία προς μια συνολική λύση για τη Λιβύη.
Η σύναψη του παρόντος Μνημονίου παραβλέπει επίσης την παράγραφο 10 του άρθρου 6 του Οδικού Χάρτη, σύμφωνα με την οποία η εκτελεστική αρχή, κατά την προπαρασκευαστική φάση, δεν εξετάζει τυχόν νέες ή προηγούμενες συμφωνίες ή αποφάσεις κατά τρόπο που βλάπτει τη σταθερότητα των εξωτερικών σχέσεων του Λιβυκό κράτος ή του επιβάλλει μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις. Επομένως, μια συμφωνία συνεργασίας για τους υδρογονάνθρακες εμπίπτει σαφώς στο πεδίο εφαρμογής των συμφωνιών που η εκτελεστική αρχή δεν μπορεί να συνάψει.
Η σημασία της πλήρους εφαρμογής του οδικού χάρτη επιβεβαιώθηκε εκ νέου από το Συμβούλιο Ασφαλείας στο ψήφισμά του 2656 (2022) της 28ης Οκτωβρίου 2022. Στην παράγραφο 4 του ψηφίσματος, το Συμβούλιο Ασφαλείας υπογραμμίζει ότι οι στόχοι και οι αρχές που διέπουν, όπως ορίζονται στον οδικό χάρτη , ιδίως τα άρθρα 1, 2 και 6, εξακολουθούν να είναι σχετικά με την πολιτική διαδικασία.
Πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι αντιδράσεις κατά της νομιμότητας του Μνημονίου που υπογράφηκε στις 3 Οκτωβρίου 2022 έχουν εκφραστεί έντονα από διεθνείς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων κρατών στην περιοχή και πέραν αυτής, καθώς και από ανώτατους αξιωματούχους των λιβυκών θεσμών.
Συμπερασματικά, η Ελλάδα θα ήθελε να τονίσει ότι επιφυλάσσεται όλων των δικαιωμάτων της βάσει του διεθνούς δικαίου και καλεί τη Λιβύη και την Τουρκία να σεβαστούν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και να απόσχουν από οποιεσδήποτε πράξεις που παραβιάζουν αυτά τα δικαιώματα και αποσταθεροποιούν την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή. Με την ευκαιρία αυτή, η Ελλάδα επιθυμεί να επαναλάβει την ισχυρή της δέσμευση για επίλυση οποιουδήποτε ζητήματος οριοθέτησης με γειτονικές χώρες στην Ανατολική Μεσόγειο με ειρηνικά μέσα, καλή τη πίστη και σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας.
Θα σας ήμουν ευγνώμων αν η παρούσα επιστολή διανεμηθεί ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, στο σημείο 72 (α) της ημερήσιας διάταξης και δημοσιευθεί στον ιστότοπο του Τμήματος Ωκεανών και του Δικαίου της Θάλασσας και στην επόμενη έκδοση του Δελτίου του Δικαίου της Θάλασσας.
(Υπογραφή) Μαρία Θεοφίλη
Πρέσβης – Μόνιμος αντιπρόσωπος»
Ακολουθεί το πρωτότυπο κείμενο της επιστολής.