Τι προκάλεσε την έκρηξη στη γέφυρα προς την Κριμαία;

Γράφει ο Αντιστράτηγος (ε.α.) Αντώνης Βασιλείου*.

Η επίθεση στη γέφυρα Κερτς που συνδέει την Ρωσία με την Κριμαία, κατέπληξε τόσο τους Ουκρανούς όσο και τους Ρώσους με την κλίμακα και την εφευρετικότητά της, αφήνοντας τους ειδικούς να αναρωτιούνται ποιος είναι υπεύθυνος για την επίθεση και πώς επιτεύχθηκε.

Από φορτηγό βόμβα έως υποβρύχια επίθεση, στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες και αναλυτές έχουν διατυπώσει διάφορες θεωρίες για το τι προκάλεσε την έκρηξη του Σαββάτου στην οδική και σιδηροδρομική σύνδεση μήκους 12 μιλίων με τη χερσόνησο που προσαρτήθηκε από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν το 2014, αν και τα ευρήματά τους δεν είναι οριστικά.

Είναι πολύ νωρίς για να είμαστε οριστικοί για την αιτία της έκρηξης με βάση τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στο κοινό.

Η γέφυρα ήταν μια εμμονή των Ουκρανών για όσο καιρό ήταν ένα από τα έργα υποδομής του Πούτιν. Ο Viktor Andrusiv, ο οποίος ήταν σύμβουλος μέχρι τον Ιούλιο στο υπουργείο Εσωτερικών του Κιέβου, είπε ότι είχε συμμετάσχει σε μια ομάδα εργασίας με τον στρατό για την έρευνα επιλογών για την καταστροφή της.

Χρησιμοποιήθηκε πύραυλος;

Οι περισσότεροι ειδικοί στην άμυνα πιστεύουν ότι αυτό το είδος επίθεσης ήταν απίθανο. Η γέφυρα ήταν απρόσιτη από το πυραυλικό σύστημα HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System) του Κιέβου που προμήθευσαν οι ΗΠΑ, ένα κατευθυνόμενο σύστημα πυραύλων πυροβολικού μεσαίου βεληνεκούς, και για το οποίο από πληροφορίες Αμερικανοί αξιωματούχοι άμυνας είχαν προειδοποιήσει ότι δεν επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν εναντίον της συγκεκριμένης γέφυρας.

Υπάρχουν οι δύο εγχώριοι αντιπλοϊκοί πύραυλοι Neptune χρησιμοποιήθηκαν για να καταστρέψουν το Moskva, τη ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, τον Απρίλιο, υποδεικνύοντας την ικανότητα της Ουκρανίας να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά αυτόν τον τύπο αερομεταφερόμενης επίθεσης κατά της Ρωσίας.

Αυτό το εκπληκτικά ακριβές χτύπημα υποδηλώνει ότι οι δυτικοί σύμμαχοι μπορεί να παρείχαν τεχνική βοήθεια για να τελειοποιήσουν τα ουκρανικά όπλα. Μέχρι στιγμής έχουν απορρίψει τα αιτήματα της Ουκρανίας για πυραύλους μεγαλύτερης εμβέλειας αμερικανικής κατασκευής που μπορούν να εκτοξευθούν από HIMARS.

Δυτικός αξιωματούχος όταν ρωτήθηκε τι προκάλεσε την κατάρρευση ενός τμήματος της γέφυρας απάντησε με νόημα : «Ελέγξτε τον συννεφιασμένο καιρό, τους κεραυνούς και τη βροχή». Αυτή ήταν ίσως μια αινιγματική αναφορά στον Grim2, έναν ουκρανικό πύραυλο με θεωρητικό βεληνεκές έως και 500km που βρίσκεται υπό ανάπτυξη εδώ και δεκαετίες.

Το Ουκρανικό τακτικό πυραυλικό σύστημα Grim, με το προηγούμενο όνομα του Grom, είναι ουκρανικές λέξεις για τη βροντή. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky περιέγραψε επίσης τον καιρό στην Κριμαία ως «συννεφιασμένο» στη νυχτερινή του εκπομπή το Σάββατο.

Η ζημιά προκάλεσε ένα παγιδευμένο φορτηγό;

Η πιο δημοφιλής θεωρία είναι μια έκρηξη βόμβας από ένα λευκό φορτηγό που εντοπίστηκε σε βίντεο στο διαδίκτυο. Υπήρχε κάτι στο φορτηγό που εξερράγη με την πύρινη μπάλα να εμφανίζεται στις κάμερες ακριβώς τη στιγμή που το φορτηγό ήταν παράλληλο με ένα τρένο που μετέφερε καύσιμα; Η καταστροφή των δύο ανοιγμάτων της γέφυρας, σύμφωνα με το διαθέσιμο φωτογραφικό υλικό, από μία σημειακή έκρηξη, προβληματίζει καίτοι ενισχύει το αφήγημα της Ρωσίας να κατηγορήσει το φορτηγό βόμβα το οποίο  επιτρέπει την θεωρία της τρομοκρατίας και όχι του στοχευμένου στρατιωτικού χτυπήματος.

Είναι πιθανή μια υποβρύχια επίθεση;

Το όχι καλής ευκρίνειας των διαθέσιμων πλάνων οδηγούν σε διάφορες, λιγότερο εύλογες θεωρίες. Κάποια βίντεο φαίνεται να δείχνουν ένα σκάφος να πλέει κάτω από τη γέφυρα τη στιγμή της έκρηξης. Ενδεχομένως ένα τηλεκατευθυνόμενο σκάφος με εκρηκτικά και αισθητήρα έκρηξης όταν περνούσε κάτω από μια γέφυρα;

Ωστόσο, μια φωτογραφία από το κάτω μέρος της γέφυρας που κατέρρευσε, που κοινοποιήθηκε επίσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν έδειξε σημάδια έκρηξης ή παραμορφωμένη μεταλλική κατασκευή που θα υποδείκνυαν μια έκρηξη που ανεβαίνει από την επιφάνεια του νερού.

Φωτογραφίες ενός μη επανδρωμένου θαλάσσιου drone που ξεβράστηκε στις ακτές της Κριμαίας κοινοποιήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης νωρίτερα φέτος, υποδεικνύοντας ότι η Ουκρανία μπορεί να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει ένα χτύπημα από την επιφάνεια της θαλάσσης.

Ποιος πραγματοποίησε το χτύπημα;

Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ουκρανίας είναι ο πιο πιθανός κλάδος του μηχανισμού ασφαλείας του Κιέβου που πραγματοποίησε την επίθεση.

Το χτύπημα ενδεχομένως να έγινε από πυραύλους, μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα, υποβρύχια drones, σκάφη stealth και ένα φορτηγό βόμβα. Οι ουκρανικοί πύραυλοι δεν έχουν ακρίβεια σε αυτό το βεληνεκές και οι άλλες επιλογές χρειάζονταν εξειδικευμένα όπλα που δεν είχαν οι Ουκρανοί.

Φαίνεται ότι οι ουκρανικές υπηρεσίες πληροφοριών συνδύασαν τις δυνατότητες του ΝΑΤΟ με τον μυστήριο τύπου Μοσάντ για τις μυστικές επιχειρήσεις τους κατά τη διάρκεια της επτάμηνης σύγκρουσης με τη Ρωσία. Αυτές περιλαμβάνουν ειδικές επιχειρήσεις βαθιά σε κατεχόμενες περιοχές με τη χρήση ανταρτικών και ελίτ δυνάμεων.

Όμως, η στρατηγική της παραπληροφόρησης, της υπεκφυγής και της κατηγορίας του αντιπάλου από την Ουκρανία και τους συμμάχους της για την επίθεση, τους επιτρέπει να σπείρουν παραπληροφόρηση ή τουλάχιστον σύγχυση σχετικά με τις δυνατότητες της Ουκρανίας.

Ο Mykhailo Podolyak, σύμβουλος του Zelenskyy, υποστήριξε μάλιστα ότι πίσω από την επίθεση βρίσκεται η εσωτερική διαμάχη μεταξύ διαφορετικών κέντρων εξουσίας στη Μόσχα και ότι πρόκειται για μια συγκεκριμένη υλική εκδήλωση της σύγκρουσης μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών από τη μια πλευρά και των στρατιωτικών από την άλλη. Ως αποδεικτικό στοιχείο, επεσήμανε το γεγονός ότι το φορτηγό που φαίνεται στα βίντεο οδηγούσε από τη Ρωσία στην Κριμαία.

Το μήνυμα που εστάλη από το χτύπημα ήταν ισχυρότερο από τη φυσική του επίδραση, καθώς μόνο μία από τις δύο σιδηροδρομικές λωρίδες φαίνεται να έχει καταστραφεί.

Αν η ζημιά στη γέφυρα του Κερτς προήλθε όντως από ένα ουκρανικό χτύπημα, αντιπροσωπεύει μια νίκη προπαγάνδας περισσότερο παρά μια επιχειρησιακή νίκη.

Με πληροφορίες από ft.com

* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ (www.antoniosvasileiou.gr).