Γράφει ο Αντιστράτηγος (ε.α.) Αντώνης Βασιλείου*.
Μετά από έξι μήνες πολέμου, ο ρωσικός και ο ουκρανικός στρατός είναι και οι δύο καταπονημένοι και εξαντλημένοι. Ίσως 15.000 Ρώσοι να έχουν σκοτωθεί και 45.000 να έχουν τραυματιστεί, σύμφωνα με δήλωση του επικεφαλής της CIA Μπιλ Μπερνς, τον περασμένο μήνα. Οι απώλειες της Ουκρανίας ήταν λίγο λιγότερες, εκτίμησε.
Αυτές οι εξαντλημένες δυνάμεις εκτείνονται κατά μήκος ενός μετώπου μήκους άνω των 1.000 χλμ. και η γραμμή επαφής έχει μεταβληθεί ελάχιστα μέσα σε εβδομάδες. Ο πόλεμος θα εξαρτηθεί, εν μέρει, από το ποια πλευρά μπορεί να αναπληρώσει και να εκπαιδεύσει τον στρατό της πιο γρήγορα.
Η Ουκρανία φιλοδοξεί να εξαπολύσει μια μεγάλης κλίμακας επίθεση τις επόμενες εβδομάδες. Αυτό θα απαιτούσε να ιδρύσει περίπου μισή ντουζίνα νέες μηχανοκίνητες ταξιαρχίες και τανκς, με μια ταξιαρχία να έχει περίπου 4.000 άνδρες. Σύμφωνα με τον υπουργό Άμυνας της Ουκρανίας Oleksii Reznikov, ο Ουκρανικός στρατός έχει διαθέσιμα 700.000 άτομα, με την αστυνομία, τους συνοριοφύλακες και τη χωροφυλακή να ανεβάζουν το σύνολο στο ένα εκατομμύριο (1.000.000). Το θέμα είναι ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτής της δύναμης έχει τις δεξιότητες και την εμπειρία για σοβαρές μάχες.
Εδώ έρχεται η εκπαίδευση. Η Βρετανία έχει δεσμευτεί να εκπαιδεύσει 10.000 Ουκρανούς νεοσύλλεκτους σε 120 ημέρες, στη σχετική ασφάλεια πολλών στρατοπέδων σε ολόκληρη τη Βρετανία. Καναδικά στρατεύματα φαίνονται να τριγυρίζουν γύρω από τις εγκαταστάσεις στο Κεντ. Η Δανία, η Εσθονία, η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Νέα Ζηλανδία και η Σουηδία δήλωσαν ότι θα στείλουν επίσης εκπαιδευτές. Πάνω από 2.000 στρατιώτες έχουν ήδη εκπαιδευτεί και έχουν σταλεί πίσω στην Ουκρανία.
Η συντριπτική πλειοψηφία των νεοσύλλεκτων δεν έχει προηγούμενη στρατιωτική εμπειρία. Τους διδάσκονται τα βασικά στοιχεία της τακτικής του πεζικού από νωρίς το πρωί έως αργά το βράδυ. Η εκπαίδευση είναι αργή και σκόπιμη, σύμφωνα με τον Ταγματάρχη Κρεγκ Χάτον, έναν από τους Βρετανούς εκπαιδευτές, με έμφαση στα βασικά, όπως η σκοποβολή και η θεραπεία τραυματισμών.
Η Ουκρανία έχει τουλάχιστον άφθονη προσφορά πρόθυμων ανδρών. Η Ρωσία βρίσκεται σε πιο δύσκολη θέση. Δυτικοί αξιωματούχοι λένε ότι περισσότερες από τις μισές ταξιαρχίες και τα συντάγματά τους στην Ουκρανία διαθέτουν τώρα λιγότερο από το 60% του αρχικού ανθρώπινου δυναμικού και του εξοπλισμού τους, γεγονός που τις καθιστά τεχνικά «αναποτελεσματικές» για τις επιδιωκόμενες αποστολές τους.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν, δεν είναι διατεθειμένος να κηρύξει επίσημο πόλεμο, ο οποίος θα του επέτρεπε να στρατολογήσει νεαρούς άνδρες και να τους στείλει σε μάχη και επίσης να καλέσει εφέδρους. Αντίθετα, συγκεντρώνει εθελοντές, κάτι που απαιτεί να προσφέρει μεγάλα πακέτα αμοιβής.
Περίπου οι μισές επαρχίες της Ρωσίας δημιουργούν τάγματα με αυτόν τον τρόπο, μερικά από αυτά χειραγωγούν την τοπική υπερηφάνεια για να συγκροτήσουν μονάδες. Πολλά από τα νέα τάγματα ομαδοποιούνται υπό το 3ο Σώμα Στρατού, έναν νέο σχηματισμό με έδρα το Mulino, μια πόλη στο Nizhny Novgorod.
Ωστόσο, τα ονόματα μπορεί να είναι παραπλανητικά. Ένα Σώμα Στρατού έχει συνήθως 15.000-20.000 άνδρες. Ακόμη και το όνομα «τάγμα εθελοντών» είναι λανθασμένη ονομασία, αφού το τάγμα «Tigr» από το Primorsky Krai είχε μόλις 65 άνδρες που είχαν ολοκληρώσει την εκπαίδευση πριν σταλούν στο Ροστόφ, κοντά στα ουκρανικά σύνορα, όπου προστέθηκαν άλλοι 130 περίπου πράσινοι νεοσύλλεκτοι.
Αυτές οι νέες μονάδες είναι καλύτερα εκπαιδευμένες και εξοπλισμένες από πολλές από αυτές που ο κ. Πούτιν έριξε στη μάχη τον Απρίλιο και τον Μάιο, συχνά με λίγες μόνο ημέρες εκπαίδευσης, αλλά απέχουν πολύ από το να είναι στρατιώτες. Θεωρητικά, τα νέα τάγματα του 3ου Σώματος Στρατού υποτίθεται ότι θα έχουν αρκετές εβδομάδες εκπαίδευσης. Οι σχετικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υποδηλώνουν ότι μερικά από αυτά εκπαιδεύονται μόλις μια εβδομάδα.
Πολλοί από τους άντρες που κατατάσσονται είναι ηλικιωμένοι. Αντίθετα, οι Ουκρανοί νεοσύλλεκτοι στη Βρετανία είναι κατά μέσο όρο στα 20 και επί του παρόντος λαμβάνουν αρκετές εβδομάδες βασικής εκπαίδευσης. Αυτό είναι πολύ μικρότερο από τους δύο έως τρεις μήνες που θα είχαν οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι στρατιώτες.
Η βρετανική εκπαίδευση επικεντρώνεται στον αστικό πόλεμο του είδους που οι στρατιώτες θα μπορούσαν να συναντήσουν στο Kherson, τον υποτιθέμενο στόχο μιας μελλοντικής αντεπίθεσης, ή στην ανατολική περιοχή Donbas, όπου ο ρωσικός στρατός πλησιάζει την πόλη Bakhmut. Επειδή ο αστικός πόλεμος τείνει να είναι εξαιρετικά καταστροφικός κυρίως σε υποδομές, η εκπαίδευση εξετάζει πώς οι στρατιώτες θα μπορούσαν να πολεμήσουν χωρίς να αφήσουν τις υποδομές σε ερείπια.
Μερικοί από αυτούς τους φρεσκοκαταταγμένους στρατιώτες θα συμπληρώσουν τις νέες εφεδρικές ταξιαρχίες της Ουκρανίας και άλλοι θα ριχτούν γρήγορα στη μάχη ως αντικαταστάτες των απωλειών. Υπάρχει κίνδυνος αυτοί οι πολύ ένθερμοι, ανεπαρκώς εκπαιδευμένοι στρατιώτες να τραυματιστούν ή να σκοτωθούν επειδή δεν είχαν αρκετή εκπαίδευση.
Ωστόσο, η θέση του ανθρώπινου δυναμικού της Ουκρανίας βελτιώνεται, τουλάχιστον, σταθερά. Στις 29 Αυγούστου οι υπουργοί Άμυνας της ΕΕ θα συζητήσουν τη δυνατότητα οργάνωσης μιας άλλης μεγάλης εκπαιδευτικής αποστολής.
Η Ρωσία μπορεί να καταρρέει. Η επιστράτευση εθελοντών της έχει συνεισφέρει αρκετούς άνδρες ικανούς για να διατηρήσει την βραδεία επιτυχία στο Ντονμπάς και να διατηρήσει τη γραμμή στο νότο. Επίσης ένα σημαντικό ποσοστό τραυματισμένων Ρώσων στρατιωτών, που πιθανώς ανέρχονται σε δεκάδες χιλιάδες, θα επαναπροωθηθούν σε μονάδες σε εύθετο χρόνο. Επιπλέον, οι φετινοί νέοι στρατεύσιμοι στερούνται εκπαίδευσης, επειδή οι καλύτεροι αξιωματικοί βρίσκονται στην Ουκρανία και λιγότεροι από το συνηθισμένο είναι πιθανό να υπογράψουν επαγγελματικά συμβόλαια όταν λήξει η θητεία τους.
Όσο περισσότερο διαρκεί η σύγκρουση, τόσο χειρότερα θα γίνονται αυτά τα ζητήματα. Στο Alchevsk της ρωσοκρατούμενης επαρχίας Luhansk, όπου οι άνδρες έχουν εκδιωχθεί από τους δρόμους, ακόμη και από τους θαλάμους νοσοκομείων, υπάρχουν σημάδια ανταρσίας. Ακόμη και αν ο κ. Πούτιν κινητοποιούσε τη Ρωσία για πόλεμο, θα χρειαζόταν αρκετούς μήνες, και πιθανότατα πιο κοντά σε έναν χρόνο, για να κάνει τη μεγάλη διαφορά.
Οι αριθμοί λένε είναι πάντα το μείζον. Οι Ουκρανοί στρατιώτες που αγωνίζονται για την εθνική επιβίωση τείνουν να έχουν υψηλά κίνητρα και ως εκ τούτου υψηλότερο ηθικό. Ο Ταγματάρχης Χάτον, ο οποίος εκπαιδεύει στρατιώτες εδώ και τρεις δεκαετίες, λέει ότι είναι εντυπωσιασμένος από την εργασιακή ηθική των Ουκρανών. Αυτό που διαπίστωσε επίσης είναι ότι οι Ουκρανοί θέλουν να εξασκούνται όλο και περισσότερο και αυτό ενθουσιάζει τους εκπαιδευτές να το πάνε στο επόμενο επίπεδο. Το κλειδί, είναι να γίνουν σωστά τα βασικά. Εφόσον τηρούνται αυτές τις βασικές αρχές του να κινούνται μαζί, να επικοινωνούν καλά, να πυροβολούν κατευθείαν στον στόχο και μετά να μπορούν να φροντίζουν ο ένας τον άλλον, τότε θα κερδίσουν στο τέλος της ημέρας.
Με πληροφορίες από economist.com
* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ (www.antoniosvasileiou.gr).