Γιατί ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν είναι απλώς αρπαγή γης, αλλά προσπάθεια εξάλειψης ενός έθνους.

Γράφει ο Αντιστράτηγος (ε.α.) Αντώνης Βασιλείου*.

Κάθε μέρα που περνά, γίνεται όλο και πιο σαφές ότι η Ρωσία διαπράττει το σοβαρότερο έγκλημα που μπορεί να φανταστεί κανείς στην Ουκρανία, τη γενοκτονία. Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν ρημάξει πολλές περιοχές της χώρας, σφαγιάζοντας, βιάζοντας, βασανίζοντας, εκτοπίζοντας και τρομοκρατώντας έναν ευάλωτο άμαχο πληθυσμό. Μια ανατριχιαστική λογική κρύβεται πίσω από αυτές τις πράξεις βίας, μια λογική που επιδιώκει να εξαλείψει την ουκρανική εθνική ταυτότητα, εξαλείφοντας τη σύγχρονη Ουκρανία ως ανεξάρτητη χώρα μέσω της δολοφονίας και της ρωσοποίησης των κατοίκων της.

Αυτό που συμβαίνει στην ουκρανική πρώτη γραμμή θα καθορίσει το μέλλον της δυτικής ασφάλειας. Μια ουκρανική νίκη θα υποστηρίξει το διεθνές δίκαιο ενόψει μιας κατάφωρης παραβίασης της εδαφικής κυριαρχίας, θα επιβεβαιώσει εκ νέου την επιταγή της μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων.

Η Ρωσία διεξάγει έναν επεκτατικό κατακτητικό πόλεμο με βαθιές γεωπολιτικές και ηθικές συνέπειες. Το ότι επιδιώκει επίσης εσκεμμένα μια εκστρατεία γενοκτονίας εγκυμονεί μοναδικούς κινδύνους και επιπτώσεις για τους δυτικούς πολιτικούς. Η ευρύτερη διεθνής κοινότητα, πρέπει να αναγνωρίσουν την τρομερή σημασία αυτής της βίας και την υποχρέωσή της να σταματήσει τη ρωσική μηχανή θηριωδίας.

Ο λιμός του Γόλοντορμ (Голодомор) που πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι σχεδιάστηκε από τον Ιωσήφ Στάλιν για να καταστείλει τις εξεγέρσεις της Ουκρανίας ενάντια στη σοβιετική κολεκτιβοποίηση και να ρωσοποιήσει τους Ουκρανούς, σκότωσε σύμφωνα με δήλωση του ΟΗΕ 7-10 εκατομμύρια Ουκρανούς από το 1932 έως το 1933.

Για χρόνια, οι Ρώσοι ηγέτες αρνούνταν την εγκυρότητα της ουκρανικής εθνικής ταυτότητας και μιλούσαν για εξάλειψη του ουκρανικού έθνους, από μόνο του στοιχείο προσχεδιασμένης πρόθεσης για γενοκτονία. Από τότε που ξεκίνησε η εισβολή τον Φεβρουάριο, οι αποδείξεις ότι η Ρωσία έχει γενοκτονικές προθέσεις είναι προφανείς. Το Κρεμλίνο δεν θέλει απλώς να κατακτήσει την Ουκρανία, αλλά να την εξαλείψει.

Ο Πούτιν και άλλοι Ρώσοι ηγέτες έχουν προσηλωθεί στην «απειλή» που θέτει η ουκρανική εθνική ταυτότητα τουλάχιστον από το 2014, όταν οι διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας ανέτρεψαν μια φιλορωσική κυβέρνηση στο Κίεβο και επιτάχυναν τη ρωσική εισβολή. Αυτά τα γεγονότα επιτάχυναν τους μη αναστρέψιμους μετασχηματισμούς στο τι σήμαινε να είσαι Ουκρανός, συνδυάζοντας τις έννοιες της παραδοσιακής ουκρανικής κληρονομιάς με τις αξίες της ελευθερίας, της αυτοοργάνωσης, του αυξανόμενου πλουραλισμού και της πολυπολιτισμικότητας. Αξίες σε αντίθεση με μια όλο και πιο αυταρχική Ρωσία. Περισσότερο από το να αρνείται στην Ουκρανία την κυρίαρχη εθνικότητά της, η προσπάθεια της Μόσχας να καταστρέψει την ταυτότητα της Ουκρανίας υπονοεί τη δική της εύθραυστη ανασφάλεια και την απροθυμία της να συνυπάρξει με μια τέτοια εθνική ομάδα της διπλανής πόρτας.

Η συμπεριφορά της Ρωσίας στην Ουκρανία φέρει όλα τα χαρακτηριστικά μιας γενοκτονίας.

Οι ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία διεξήγαγαν αφανείς εκτελέσεις αμάχων, διέπραξαν βασανιστήρια και βιασμούς και βομβάρδισαν σκόπιμα συγκροτήματα κατοικιών. Αυτές οι πράξεις έχουν στοχεύσει Ουκρανούς σε όλα τα φύλα, ηλικία και κοινωνικά δημογραφικά στοιχεία, ξεπερνώντας κατά πολύ τα μεμονωμένα περιστατικά φρενίτιδας στο πεδίο της μάχης. Ο ρωσικός στρατός έχει επίσης σκοτώσει και ακρωτηριάσει παιδιά, επιτρέποντας τη βία εναντίον εκείνων που αποτελούν μικρή στρατιωτική απειλή. Για παράδειγμα, η περιβόητη βομβιστική επίθεση τον Μάρτιο σε ένα θέατρο στην πόλη της Μαριούπολης σκότωσε έως και 600 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων πολλά παιδιά, και τραυμάτισε εκατοντάδες άλλους. Η Ρωσία βομβάρδισε τη δομή παρόλο που ήταν ένα γνωστό καταφύγιο πολιτών, έξω από το οποίο ήταν γραμμένο με τεράστια γράμματα, ορατά από τον ουρανό, «Παιδιά». Μόνο στην πόλη Bucha, κατά τις τοπικές αρχές, οι ρωσικές δυνάμεις σκότωσαν 31 παιδιά κάτω των 18 ετών.

Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν κρατήσει Ουκρανούς άμαχους πρόσφυγες του πολέμου σε λεγόμενα στρατόπεδα φιλτραρίσματος (ένας όρος που παραπέμπει στα σοβιετικά στρατόπεδα που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για να ελέγξουν στρατιώτες και πολίτες για την πίστη τους στο κράτος) που έχουν σχεδιαστεί για να εξαλείψουν αυτούς που δεν μπορούν να είναι βίαια Ρωσοποιημένοι, δηλαδή αυτοί που δεν θα δεχτούν τους προπαγανδιστικούς ισχυρισμούς του Κρεμλίνου, ότι η ουκρανική εθνική ταυτότητα είναι τεχνητό κατασκεύασμα.

Εκατοντάδες χιλιάδες Ρώσοι στρατιώτες και πολίτες εργάζονται επί του παρόντος για την εξάλειψη αυτών που το Κρεμλίνο θεωρεί ότι δεν επιδέχονται ρωσοποίησης. Σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους, το Κρεμλίνο ετοίμασε σχέδια για τα στρατόπεδα φιλτραρίσματος πριν από την πλήρους κλίμακας εισβολή στα τέλη Φεβρουαρίου, προσφέροντας περισσότερες αποδείξεις για τον προμελετημένο και συστηματικό χαρακτήρα της εκστρατείας της Ρωσίας για «αποουκρανοποίηση».

Από την εισβολή, οι Ρώσοι αξιωματούχοι ξεκίνησαν την εξάρθρωση των ουκρανικών εκπαιδευτικών συστημάτων, τη διαγραφή της ουκρανικής γλώσσας, την εξάλειψη της ουκρανικής ιστορίας στις κατεχόμενες περιοχές και τη νομιμοποίηση της υιοθεσίας Ουκρανών παιδιών θύματα εμπορίας που απελάθηκαν στη Ρωσία. Η αναγκαστική απέλαση περίπου 1,9 εκατομμυρίων Ουκρανών από τη Ρωσία, με τους ίδιους τους Ρώσους αξιωματούχους να επιβεβαιώνουν ότι 307.423 Ουκρανά παιδιά έχουν ταχυδρομηθεί για υιοθεσία από Ρώσους γονείς, πληροί ένα άλλο σαφές κριτήριο για γενοκτονία.

Όπως και σε άλλες περιπτώσεις γενοκτονίας, μεγάλος αριθμός απλών Ρώσων συμμετέχουν στην εκστρατεία της χώρας τους. Οι υπεύθυνοι δεν περιλαμβάνουν μόνο τους ανθρώπους που διεξάγουν τη δολοφονία (κυρίως στρατιώτες). Υπάρχουν επίσης οι διοργανωτές της γενοκτονίας. Ρώσοι γραφειοκράτες, αξιωματούχοι που υπηρετούν στη διοίκηση των κατεχόμενων περιοχών, στρατιωτικοί στρατολόγοι, σχεδιαστές και σύμβουλοι, προξενικοί υπάλληλοι και άνθρωποι που εργάζονται σε υπηρεσίες παιδιών που διευκολύνουν τις απελάσεις.

Η γενοκτονία απαιτεί από τους δράστες να βλέπουν τα θύματά τους ως μη ανθρώπους. Οι αναφορές στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης και οι αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γεμίζουν με δικαιολογίες για τη βία κατά των Ουκρανών, η οποία βία δεν θεωρείται πλέον ως ατυχές κόστος του πολέμου, αλλά ως κάτι το επιθυμητό. Πρώην επικεφαλής της διαστημικής υπηρεσίας της Ρωσίας, εξήγησε αυτή την τάση όταν τον Ιούνιο στο Twitter και το Telegram ζήτησε από τη Ρωσία να «βάλει τέλος» στους Ουκρανούς, περιγράφοντάς τους ως «υπαρξιακή απειλή για τον ρωσικό λαό, τη ρωσική ιστορία, τη ρωσική γλώσσα και τους Ρώσοι πολίτες».

Οι δυτικές κυβερνήσεις πρέπει να αντιμετωπίζουν τις ρωσικές διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός με ιδιαίτερο σκεπτικισμό, καθώς κάθε μέρα επιπλέον χρόνου επιτρέπει στις ρωσικές δυνάμεις να εδραιώσουν τον έλεγχο τους στα κατεχόμενα εδάφη και να αναπτύξουν μια ανελέητη εκστρατεία ρωσοποίησης.

Οι συμβατικές πολιτικές για την προστασία των αμάχων θα επιτύχουν περιορισμένη επιτυχία στο πλαίσιο μιας γενοκτονίας. Πολλές γυναίκες και παιδιά από την Ουκρανία που επιστρέφουν από τις χώρες της ΕΕ,  προσθέτουν στη δεξαμενή των αμάχων ευάλωτων σε επιθέσεις.

Στο επίπεδο που έχει προχωρήσει η γενοκτονία στην Ουκρανία, μόνο με τη βία μπορεί να σταματήσει. Η δυτική στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία είναι κρίσιμη για να σταματήσει την αιματηρή και γεμάτη μίσους εκστρατεία του Πούτιν. Η στρατιωτική επιτυχία της Ουκρανίας βασίζεται στην ταχεία απόκτηση μεγαλύτερης προσφοράς βαρύτερων όπλων. Η Δύση πρέπει να αγκαλιάσει μια άνευ προηγουμένου προσπάθεια να μετατρέψει τον ουκρανικό στρατό σε δύναμη διαμετρήματος ΝΑΤΟ όσον αφορά τον εξοπλισμό και τις δυνατότητές της συντήρησης, επιμελητείας και εκπαίδευσης, ακόμη και όταν ο στρατός της Ουκρανίας διεξάγει πόλεμο.

Δεν μπορεί να επιτραπεί στη Ρωσία να συνεχίσει τον δρόμο της γενοκτονίας στην Ουκρανία. Εάν οι κυβερνήσεις επιτρέψουν στη Ρωσία να διαπράξει «το έγκλημα των εγκλημάτων», κινδυνεύουν να δρομολογήσουν μια αλυσιδωτή αντίδραση κατά την οποία η Ρωσία θα ενθαρρύνει τους αυταρχικούς ηγέτες της Κίνας, της Τουρκίας και άλλων χωρών, για την επιδίωξη των δικών τους αυτοκρατορικών και οθωμανικών  φιλοδοξιών, το οποίο θα δημιουργήσει τεράστιο κόστος για τη ζωή των πολιτών και απειλή για την παγκόσμια τάξη.

Απαιτείται πνεύμα αποφασιστικότητας και προθυμίας για εξοπλισμό ενός  απειλούμενου συμμάχου για να σταματήσει η τρομερή καταστροφή και η απόπειρα διαγραφής ενός έθνους, για να σταματήσει μια γενοκτονία εν εξελίξει.

Με πληροφορίες από foreignaffairs.com

* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ (www.antoniosvasileiou.gr).