Μικρασιατική Καταστροφή: Ας μάθουμε έστω και τώρα από τη συμφορά της 30ης Αυγούστου 1922.

Γράφει ο Αντιστράτηγος ε.α. Διονύσιος  Ι. Θεοδωρίτσης

ΣΚΕΨΕΙΣ του ” ΧΘΕΣ ” (1922 ) και του “ΣΗΜΕΡΑ” (2021 ) .

Η 30 Αυγούστου κάθε χρόνο, είναι για τους Τούρκους η επέτειος της νίκης της 30ης Αυγούστου 1922, η οποία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς της ιστορίας της Τουρκίας.

Είναι η επέτειος της νίκης του στρατού του Κεμάλ Ατατούρκ κατά του ελληνικού στρατού, που επιτεύχθηκε στη μάχη του Ντουμλούπιναρ (κατ΄ άλλους : Τουμπλού – Μπουνάρ. Όλα αυτά τα τοπωνύμια αναγράφονται στο Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη , μπροστά από τη Βουλή των Ελλήνων ), μετά από την επίθεση των στρατευμάτων του Κεμάλ, που άρχισε στις 26 Αυγούστου 1922, με τα γνωστά σε όλους μας αποτελέσματα.

Για τη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο  έχουν γραφεί πολλά, από Έλληνες και ξένους ιστορικούς και συγγραφείς. Επίσης σε «ελεύθερες εγκυκλοπαίδειες», αναφέρονται πάρα πολλά στοιχεία (σωστά, λανθασμένα, αλλά και συγκεχυμένα). Από στρατιωτικής πλευράς, η Στρατιωτική Ιστορία  αναφέρει  λίαν σημαντικά στοιχεία (διαταγές μάχης – ημερολόγια Μονάδων – σχέδια επιχειρήσεων – υπομνήματα – στρατιωτικές εκτιμήσεις – κ.α.), τελείως «άγνωστα» σε αρκετούς  οι οποίοι  ενδιαφέρονται να μελετήσουν την υπόψη περίοδο,  και με προεκτάσεις  αναπόφευκτα  στα τότε ελληνικά πολιτικά δρώμενα. (Η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού /ΔΙΣ που εδρεύει στην Πλάκα, έχει μοναδικό Ιστορικό Αρχείο, και πλούσια Βιβλιοθήκη  και  για τη συγκεκριμένη αυτή περίοδο).

« Αποφράς » λοιπόν ημέρα η 30 Αυγούστου1922 για Όλους μας στην Ελλάδα .

Υπόψη ότι δεν ήταν μόνο οι Έλληνες στη Μικρά Ασία / Ιωνία. Υπήρχαν και άλλοι στην ευρύτερη περιοχή , πλην όμως η Ελλάδα πλήρωσε το βαρύ τίμημα (μη το ξεχνάμε ποτέ αυτό ).

Οι Ιταλοί έλεγχαν την περιοχή νότια του ποταμού Μαιάνδρου .

Οι Γάλλοι την περιοχή από την Άγκυρα μέχρι την Προύσα και το Σατζάκιον της Αλεξανδρέττας (περιοχή Χατάι της Συρίας).

Οι Βρετανοί  έφθαναν πιο  βαθειά στο εσωτερικό, κοντά στο Ιράκ ( όπου βεβαίως και το ….πετρόλαδον.)

Η «πετρελαιοπαραγωγός» Ρωσία με το βλέμμα στο Μπακού και τη σκέψη στην Περσία (πετρόλαδον,  επίσης).

Η Αμερική παρακολουθούσα τα ευρασιατικά γεωπολιτικά δρώμενα, έμεινε αρχικά «αδρανής». Δεν είχε “κηρύξει” τον πόλεμο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, αλλά βεβαίως δεν ξέχασε. Επανέρχεται στην όλη περιοχή του “μαύρου χρυσού”  ή του ”μαύρου μεταξιού” (όπως επιθυμεί αποκαλεί το πετρόλαδον  ο καθένας), από το 1938 και μετά.

 

Η Στρατιωτική Πτυχή:

Ο Κεμάλ εφοδιάστηκε καλά από όλους τους παραπάνω

(κυρίως : Γάλλους – Ιταλούς – Ρώσους . Οι Βρετανοί  ” ποιούσαν τη νήσσαν ”, φέροντες  τη  διπλωματική μηλωτή της «ουδετερότητας ») και έκανε ( ίσως ….. και να ” διατάχθηκε ” αρμοδίως να κάνει) “μεταβολή”, βλέποντας προς τη Δύση και όχι Ανατολικά (Κιρκούκ,  Μοσούλη, κλπ) .

Ο ελληνικός στρατός, που έδωσε σκληρές, νικηφόρες και ένδοξες  μάχες, προέλαυνε συνεχώς προς τα βάθη, με μεγάλη επιμήκυνση των γραμμών ανεφοδιασμού του, με αξιωματικούς και οπλίτες οι περισσότεροι των οποίων είχαν αρχίσει τις πολεμικές επιχειρήσεις από το  Σαραντάπορο (!) , χωρίς την ανάλογη επιμελητεία – αναπληρώσεις – ενισχύσεις (!), και – το κυριότερο – ο στρατός μας καταλαμβάνοντας εδάφη,  κατεδίωκε  συνεχώς τις δυνάμεις του Κεμάλ, χωρίς όμως και να τις καταστρέψει τελειωτικά / ολοσχερώς  (στη στρατιωτική τακτική, πρωταρχικός σκοπός των επιχειρήσεων είναι πάντοτε ” η καταστροφή των δυνάμεων του αντιπάλου και – εν ταυτώ – η κατάληψη ζωτικών εδαφών, ερεισμάτων “, κλπ.) Ήταν δηλαδή ένα ελατήριο που επιμηκύνθηκε (πέρα από το «Νόμο του Χούκ»  στη Φυσική ), και δεν συσπειρωνόταν πλέον. Η επιθετικότητά του Στρατού μας, όπως ήταν επόμενο , ” εξέπνευσε”  300 περίπου χιλιόμετρα πριν από την Άγκυρα. Έμεινε τελικά “ταμπουρωμένος ” στην ”εξέχουσα ” του Αφιόν Καραχισάρ .

Ακολούθησε αναπόφευκτα  η συμφορά. Οι δυνάμεις του Κεμάλ πέρασαν μυστικά και απαρατήρητα, πεζή , ( “…ρυταγωγουμένων των ίππων δια των χειρών…”  αναφέρει – πολύ ορθά – η Στρατιωτική Ιστορία ) ,πίσω από την ελληνική διάταξη (οι ελληνικοί λόχοι είχαν, σε πρώτο κλιμάκιο , ανεπτυγμένα ….. τα μισά (!!) περίπου από τα προβλεπόμενα τυφέκια – λόγω μη αναπληρώσεων απωλειών και ενισχύσεών τους με άνδρες !), και  ” δίκην ριπιδίου”  οι Τούρκοι – τσέτες ξήλωσαν σχεδόν τα πάντα. Και λέμε σχεδόν, διότι – στη συγκεκριμένη περίπτωση – υπήρξαν και παραδείγματα, όπως του αείμνηστου Νικολάου  Πλαστήρα.

Η Πολιτική Πτυχή : 

Στην Ελλάδα η πολιτική  επικαιρότητα είχε μοναδικά πλέον τα “πρωτεία“.

Οι τότε «σύμμαχοι και προστάτες μας» , επί το έργον τους …… .

ΟΥΔΕΙΣ στην Ελλάδα ασχολούνταν – στην ουσία – με τα ελληνικά στρατεύματα στη Μικρά Ασία  !

Κοντολογίς, τα πολιτικά γεγονότα προέβαλαν τη βαριά σκιά τους και ακολούθησε αναπόφευκτα  η ήττα και η καταστροφή.

Χώρα μικρή, πολύ φτωχή και βαθιά  διχασμένη η  Ελλάδα, μετά και από τρείς διαδοχικά  πολέμους , εστάλη στη  Μικρά Ασία υπό των φίλων και συμμάχων της  «Αντάντ » με προεξάρχουσα την – και επιδείξασα στο τέλος “ουδέτερη στάση ” – Βρετανία, και  μάλιστα ως εντολοδόχος αυτών, για την προστασία του πολυάριθμου ελληνικού πληθυσμού της  Μικράς  Ασίας.

Τελικά,  η Ελλάδα αφέθηκε μοναχή της  απέναντι στις δυνάμεις του Κεμάλ Ατατούρκ, τις οποίες εξόπλισαν και ενδυνάμωσαν οι  ίδιοι  οι ….. φίλοι και σύμμαχοι της !!  Ήταν θέμα χρόνου πλέον η Καταστροφή και η Εθνική Συμφορά !

Τα γνωστά πάθη και  οι  δογματικές απόψεις του Διχασμού, επικάθησαν επί των τότε γεγονότων – αιτίων – υπευθύνων, δίκην πυκνής  και δυσδιάλυτης  ομίχλης, η οποία καθιστά  – ακόμα μέχρι  σήμερα –  επισφαλή την ιστορική έρευνα.

Εδώ, ας μας επιτραπεί να επιχειρήσουμε ορισμένες προσωπικές σκέψεις – απόψεις :

Πολιτικά βεβαίως – αλλά και στρατιωτικά επίσης – λάθη, έφεραν τη Μικρασιατική Καταστροφή .

Εκτιμάται ότι, με βάση τα πολιτικά δρώμενα και την επακολουθήσασα  μετάλλαξη της θέσης των φίλων και συμμάχων της  Ελλάδας, σαφώς λόγω των συμφερόντων τους , ο στρατός μας  δεν θα μπορούσε να επιτύχει τελειωτική νίκη (και συνωδά  οι Έλληνες  αδελφοί μας την ειρηνική τους παραμονή στη Μικρά  Ασία), υπό τη διαρκή πίεση πολυάριθμης και βάρβαρης ενδοχώρας,  κατάλληλα καθοδηγούμενης, εξοπλιζόμενης και ενισχυόμενης αφειδώς από τους τότε φίλους και συμμάχους μας, που « μας πούλησαν για γρόσια και  φλουριά » (μοναδικοί οι στίχοι του τραγουδιού «θα με δικάσει ο κούκος και τ΄αηδόνι», μας θυμίζουν ανεξίτηλα  το αποτέλεσμα παθών και λαθών μας .) Οι ενέργειες φίλων και συμμάχων μας κατά τη Μικρασιατική  Καταστροφή – Συμφορά, αποτελούν  επίσης και μια ανεξίτηλη μαρτυρία, για το πώς αντιλαμβάνονται πολλάκις οι (εκάστοτε)  Φίλοι μας τις Συμμαχίες τους .

Η καταστροφή αυτή πρέπει να είναι και η τελευταία. Πρέπει  επιτέλους να μαθαίνουμε από τα παθήματά μας. Προς τούτο, είναι αναγκαίο να μελετάμε την Ιστορία, χωρίς όμως να εγκλωβιζόμαστε από αυτή. Η Ιστορία είναι σχολείο – όχι φυλακή.

Οφείλουμε να μη ξεχνάμε, και συγχρόνως να στηρίζουμε την όποια προσπάθεια για «Ασφάλεια και Σταθερότητα» στην ευρύτερη περιοχή μας, Πατριωτικά, χωρίς Υποχωρητικά Σύνδρομα (τύπου «Μοκτεζούμα»), με βάση το Διεθνές Δίκαιο σε συνδυασμό όμως και με την Ισχύ των Ενόπλων μας Δυνάμεων (το τελευταίο  το αντιλαμβάνονται καλύτερα οι   –  κωφεύοντες στο άκουσμα του Διεθνούς Δικαίου – αρπακτικοί «γείτονες » μας), την Κοινωνική Αντίληψη για τους λαούς στην περιοχή,  και με πρωταρχικό – βασικό  επίκεντρο τη Ν.Α. Μεσόγειο  (δεν είμαστε απλώς …… παρατηρητές στον υπόψη χώρο, είναι η Φυσική μας Θέση και – συνεπώς – πρέπει να έχουμε ουσιαστική παρουσία και λόγο σε αυτή) , σε συνδυασμό και με τον κύριο ρόλο μας στη Βαλκανική ενδοχώρα.

Επειδή το αποτέλεσμα είναι τελικά αυτό που μετράει – επ’ ωφελεία της Χώρας μας και του λαού μας  –  ας λάβουμε επιτέλους σοβαρά υπόψη τα πλέον αδύνατα / τρωτά μας σημεία :

Τη  Διχόνοια  – το Διχασμό – τη  Διάσπαση – τη Φιλαρχία – την «Κακή Συνήθεια» του υιού του Ευρυδήμου , κλπ (γνωστά και χιλιοτραγουδισμένα), τα οποία – δυστυχώς –  μας Χαρακτηρίζουν  Ιστορικά, Εμάς τους Έλληνες (και …… λέμε ότι είμαστε και « έξυπνη φυλή» , φαντασθείτε και να μην είμαστε …. ) 

Το Γεωπολιτικό «πάζλ» ευρίσκεται σήμερα σε πλήρη εξέλιξη στην ευρύτερη περιοχή μας, στην οποία – ας μη το ξεχνάμε αυτό –  η Ενέργεια (πετρόλαδον , φυσικό αέριο / LNG , κλπ) έγραψε πάντα  την Ιστορία (ωφέλησε οικονομικά κάποιες χώρες, αλλά έστειλε και άλλες στη χειρουργική κλίνη), και συνεχίζει βεβαίως να τη γράφει, συγκεκαλυμμένα ίσως – προδιδόμενη όμως από την οσμή της.

Η γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας υπαγόρευε ανέκαθεν την Ιστορία και την Πορεία της (αυτό προκύπτει συνεχώς,  μελετώντας  την  Ιστορία της Χώρας μας.)

Μπορεί και να μη συμφωνούν με τα προαναφερθέντα ή και να αμφιβάλλουν κάποιοι /όποιοι – αναφαίρετο δημοκρατικό δικαίωμα οι απόψεις των Πολιτών. Αρκεί όμως όλοι να αντιληφθούν / αντιληφθούμε, ότι η ανάταξη του συνόλου είναι αυτή που φέρνει την καλυτέρευση της ζωής ενός εκάστου.

Η «Εθνική  Στρατηγική»  (ουσιαστικά  – όχι τύποις), οι απουσιάζουσες σήμερα  ενεργειακή  διπλωματία  και  ελληνική πολιτιστική διάσταση στην εξωτερική μας πολιτική, καθώς και η πραγματική / έμπρακτη (όχι μόνο λόγια – έργα) προαγωγή της  «Ασφάλειας  (Άμυνας) και  Σταθερότητας» στην ευρύτερη περιοχή μας, είναι  το εφαλτήριο για την πολυπόθητη επί χρόνια οικονομική  ανάπτυξη και αναγέννηση  της Πατρίδας μας. Ιδίως σήμερα, σε ένα κυρίως  “καπιταλιστικό – άκρως νεοφιλελεύθερο διεθνές περιβάλλον“  το οποίο, την ώρα που “σηκώνεις κεφάλι”, σου τραβάει το σωληνάκι στην “εντατική” με τα οικονομιστικά  μέτρα που επιβάλλει, τα οποία και απαξιώνουν τη ζωή των Πολιτών, χωρίς να ακουμπούν βεβαίως την άγρια και άπληστη ακρίδα  της διαπλοκής και της διαφθοράς (εγχώριας και ξένης φυσικά), με εμφανώς λίαν απαισιόδοξες προοπτικές αναγέννησης της Χώρας.

Στη φωτογραφία, φαίνεται το τουρκικό μνημείο σε ανάμνηση της νίκης της 30ης  Αυγούστου 1922.

Καταυγάζει μια βαρβαρότητα και ένα άσβεστο μίσος !

Βλέποντάς το, ο καθένας, ας βγάλει τα συμπεράσματά του.

Ιδιαίτερα κατάλληλη η σημερινή ημερομηνία – σε στενό συνδυασμό και με την Ιστορία – για αναστοχασμό  γεγονότων στην ευρύτερη περιοχή μας και στα του οίκου μας, με  μια νηφάλια εκτίµηση της περιόδου της Μικρασιατικής Καταστροφής – Συμφοράς, χωρίς να επιζητούνται  τελεσίδικες απαντήσεις, που είναι βεβαίως και αμφίβολο εάν και κατά πόσον  υπάρχουν ………

Οφείλουν λοιπόν κάποιοι να μιλούν λιγότερο, για μερικά που τα προεξοφλούν “a priori ” ως “θετικά”, και να σκέπτονται με νηφαλιότητα “διπλά”. Είναι πολύ δύσκολοι και ιδιαίτερα απρόβλεπτοι οι καιροί σήμερα ……. 

Λοιπά  κατά την κρίση καθενός,  κρίση βεβαίως σεβαστή και εκτιμητέα.