Γράφει ο Αντιστράτηγος (ε.α.) Αντώνης Βασιλείου*.
Πρόσφατα ρωσικός πύραυλος χτύπησε τον σιδηροδρομικό σταθμό στο Kramatorsk γεμάτο από ανθρώπους που έφευγαν από το Donbas. Η ρωσική επίθεση σκότωσε περισσότερους από 50 πολίτες, μεταξύ των οποίων πέντε παιδιά και τραυμάτισε δεκάδες άλλους. Η Μόσχα αρνήθηκε την ευθύνη για την επίθεση.
Περισσότεροι από 200.000 πολίτες εγκατέλειψαν την περιοχή του Donetsk μέσω του Kramatorsk μόνο την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με αξιωματούχο που είναι υπεύθυνη για τις εκκενώσεις.
Καθώς οι άμαχοι φεύγουν, οι ουκρανικές και οι ρωσικές δυνάμεις κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, καθώς συγκλίνουν στο Donbas, για αυτό που απειλεί να είναι η πιο αιματηρή μάχη ενός πολέμου που βρίσκεται τώρα στην δέκατη εβδομάδα του. Εκτιμάται ότι η μάχη για το Donbas θα μας θυμίσει τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Καθώς αναμένονται επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας που θα περιλαμβάνουν χιλιάδες τανκς, τεθωρακισμένα οχήματα και αεροσκάφη.
Με αυτόν τον τρόπο θα είναι διαφορετικό από τις μάχες τύπου ανταρτών γύρω από το Κίεβο που βοήθησαν την Ουκρανία να απωθήσει τις ρωσικές δυνάμεις που προσπάθησαν να αποκλείσουν την πρωτεύουσα. Το Σαββατοκύριακο 09-10 Απριλίου οι Ρώσοι συγκέντρωσαν μεγάλο αριθμό στρατευμάτων, εξοπλισμού και ενόπλων για την κατάληψη του Donbas.
Ο πόλεμος μαίνεται στο Donbas από το 2014, όταν η παράνομη προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν παρείχε τον καταλύτη στους υποστηριζόμενους από τη Ρωσία αυτονομιστές να καταλάβουν ένα τμήμα εδάφους γύρω από τις πόλεις Donetsk και Luhansk, πυροδοτώντας μια σύγκρουση που έχει προκαλέσει την απώλεια περισσοτέρων από 14.000 ατόμων.
Οι αυτονομιστές κατείχαν περίπου το ένα τρίτο του Donbas πριν από την πλήρη εισβολή στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου. Σφοδρές μάχες εκ του συστάδην μαίνονται για εβδομάδες κατά μήκος της γραμμής επαφής και στην αμφισβητούμενη πόλη Izium. Οι μάχες έχουν μεταφερθεί περίπου 35 χιλιόμετρα νότια προς το Kramatorsk, ενώ έχουν σημειωθεί επίσης σημαντικές αψιμαχίες στη Marinka και στην Avdiivka.
Έχοντας πλέον αποσυρθεί από τις περιοχές γύρω από το Κίεβο, η Μόσχα φαίνεται ότι θα επικεντρωθεί στο Donbas, καθώς θα προσπαθήσει να σώσει τον παράνομο πόλεμο της. Ο στρατηγός Aleksandr Dvornikov, ο οποίος ηγήθηκε ορισμένων από τις επιχειρήσεις της Ρωσίας κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στη Συρία, διορίστηκε αρχιστράτηγος του πεδίου μάχης στην Ουκρανία.
Στο Donbas, οι Ρώσοι θα αντιμετωπίσουν περίπου 40.000 από τα καλύτερα εκπαιδευμένα και εξοπλισμένα στρατεύματα της Ουκρανίας, συνολικά περίπου το ένα τέταρτο του στρατού της.
Καθώς οι μάχες είναι πλέον πιθανό να επικεντρωθούν σε ένα μόνο μέτωπο, κοντά στη ρωσική επικράτεια, οι δυνάμεις της Μόσχας θα πρέπει θεωρητικά να είναι σε θέση να αποφύγουν τα είδη των προβλημάτων ανεφοδιασμού που αντιμετώπισε τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου και τα οποία συνέβαλαν τα μέγιστα στην αποτυχία των επιχειρήσεων της πέριξ του Κιέβου. Οι Ρώσοι θα συντομεύουν τις γραμμές επικοινωνίας τους και θα εστιάσουν στον τομέα των επιχειρήσεων τους, έχοντας το πλεονέκτημα να συγκεντρώσουν τη δύναμη τους πιο αποτελεσματικά, αν και ο ρωσικός στρατός δεν έχει κάνει ακόμη σημαντικές προσαρμογές στις τακτικές του πεδίου μάχης που τον έχουν αφήσει ευάλωτο στις ουκρανικές ενέδρες και αντεπιθέσεις.
Η ανάκαμψη από τις απώλειες που υπέστησαν γύρω από το Κίεβο είναι ένα άλλο πρόβλημα. Το ΝΑΤΟ εκτιμά ότι η Ρωσία έχει χάσει 7.000 έως 15.000 στρατιώτες, ενώ η Ουκρανία ανεβάζει τον απολογισμό σε 18.600. Ο μεγάλος αριθμός τεθωρακισμένων οχημάτων και απανθρακωμένων αρμάτων μάχης στις περιοχές που απελευθέρωσε η Ουκρανία είναι άλλη μια μαρτυρία των απωλειών. Ο υπουργός Άμυνας της Ρωσίας δήλωσε στα τέλη του περασμένου μήνα ότι 1.351 από τους στρατιώτες της σκοτώθηκαν στις μάχες.
Η Ουκρανία θα χρειαστεί επίσης να ανασυνταχθεί αφού επικεντρωθεί στην άμυνα πόλεων όπως το Κίεβο και το Χάρκοβο. Ο υπουργός εξωτερικών της Ουκρανίας Κουλέμπα είπε στους συμμάχους του ΝΑΤΟ πρόσφατα ότι έχουν περιθώριο ημέρες και όχι εβδομάδες για να στείλουν όπλα για να βοηθήσουν στην απόκρουση των Ρώσων.
Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Μπόρις Τζόνσον δεσμεύτηκε να στείλει τεθωρακισμένα οχήματα και αντιπλοϊκά πυραυλικά συστήματα στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια επίσκεψης του στο Κίεβο το περασμένο Σαββατοκύριακο, ενώ η Σλοβακία έχει δηλώσει ότι θα παράσχει ένα σύστημα αεράμυνας μεγάλου βεληνεκούς S-300. Προσφάτως και οι ΗΠΑ με την επίσκεψη στο Κίεβο του ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν και του ΥΠΑΜ Λόιντ Όστιν, υποσχέθηκαν την παροχή βαρέως οπλισμού.
Ο πρώτος στρατός που στην έναρξη αυτής της σύγκρουσης θα βρεθεί γρηγορότερα σε καλύτερη μαχητική ικανότητα, θα μπορούσε να καθορίσει τη μορφή της δεύτερης φάσης της σύγκρουσης.
Εάν οι ρωσικές δυνάμεις στο Donbas καταφέρουν να συνεχίσουν να πιέζουν νότια από το Izium για να συναντηθούν με στρατεύματα που κινούνται βόρεια από τη Μαριούπολη, θα μπορούσαν να περικυκλώσουν τον ουκρανικό στρατό, με κίνδυνο όμως να τους εκθέσει σε επίθεση από τα μετόπισθεν από ουκρανικές δυνάμεις που φτάνουν από το Κίεβο.
Οι Ρώσοι θα επιδίωκαν να περικυκλώσουν πλήρως το Donbas για να το μετατρέψουν σε «μία μεγάλη Μαριούπολη», την πόλη-λιμάνι που έχει σχεδόν καταστρέψει μετά από εβδομάδες σφοδρών βομβαρδισμών, με αποτέλεσμα μεγάλους αριθμούς απωλειών αμάχων.
Οι ρωσικές δυνάμεις κατέστρεψαν την Κυριακή το αεροδρόμιο στο Ντνίπρο, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της ανατολικής Ουκρανίας και μια πύλη προς το Ντονμπάς.
Εκτιμάται ότι ο ρωσικός στρατός δέχεται πολιτική πίεση να παράσχει αυτό που ο Πούτιν μπορεί να παρουσιάσει ως επιτυχία πριν από τις 9 Μαΐου, τον ετήσιο εορτασμό κατά τον οποίο οι Ρώσοι μνημονεύουν την ήττα των ναζιστικών δυνάμεων της Γερμανίας το 1945. Αλλά αυτό το στενό χρονοδιάγραμμα μπορεί να οδηγήσει σε τακτικά λάθη, επειδή όταν έχεις μια πολιτική επιταγή, μπορεί να καταλήξεις σε στρατιωτική καταστροφή.
Επίσης εκτιμάται ότι θα είναι πολύ δύσκολο για την Ουκρανία να απωθήσει τους Ρώσους στο Ντονμπάς όπως το έκαναν γύρω από το Κίεβο. Το ανατολικό τμήμα της χώρας είναι πολύ διαφορετικό, τόσο από απόψεως των δυνάμεων που διαθέτει η Ρωσία, όσο και από τον τρόπο με τον οποίο η Ρωσία θα επιδιώξει να στηρίξει τα συμφέροντα της.
Είναι φανερό ότι ο Πούτιν είχε «εμμονή» με το Ντονμπάς και θέλει τον πλήρη έλεγχο του. Μπορεί να προσπαθήσει να προσαρτήσει το Ντόνετσκ και το Λουχάνσκ στη Ρωσία όπως έκανε με την Κριμαία ή να τα μετατρέψει σε ανεξάρτητα κράτη όπως έκανε με τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία στη Γεωργία.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, προβλέπεται ότι η μάχη για το Donbas θα είναι πολύ διαφορετική από τις μέχρι τώρα μάχες και δυστυχώς θα χυθεί πολύ περισσότερο αίμα και από τις δύο πλευρές.
Με πληροφορίες από ft.com
* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ (www.antoniosvasileiou.gr).